1-‏ وَأَوْفُواْ بِعَهْدِ اللّهِ إِذَا عَاهَدتُّمْ وَلاَ تَنقُضُواْ الأَيْمَانَ بَعْدَ تَوْكِيدِهَا وَقَدْ جَعَلْتُمُ اللّهَ عَلَيْكُمْ كَفِيلاً إِنَّ اللّهَ يَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ ‏
🍀سوره نحل آيه 91
‏‏ 
‏ترجمه : ‏
‏به پيمان خدا ( كه با همديگر مي‌بنديد ) وفا كنيد هرگاه كه بستيد ، و سوگندها را پس از تأكيد ( آنها با قَسمِ به نام و ذات خدا ) نشكنيد ، در حالي كه خداي را آگاه و گواه ( بر معامله و وفاي به عهد ) خود گرفته‌ايد . بي‌گمان خدا مي‌داند آنچه را كه مي‌كنيد ( و پاداش و پادافره كردارتان را مي‌دهد ) .‏

‏توضيحات : ‏
‏« عَهْدِ اللهِ » : پيمان خدا . مراد همه عهود و پيمانهائي است كه خدا انجام آنها را از مردم خواسته است و يا اين كه مردمان با يكديگر مي‌بندند و خدا را بر وفاي بدانها گواه مي‌گيرند و بر كارشان آگاه مي‌دانند ( نگا : آل‌عمران‌ / 77 ، أنعام‌ / 102 . . . ) . « الأيْمَانَ » : جمع يَمين ، سوگندها . « تَوْكِيدِ » : تأكيد . استوار داشتن قسم با ياد آن به نام و ذات خدا . از ماده ( وكد ) . « كَفِيلاً » : آگاه و گواه . كسي كه پيمانها زير نظر او بسته مي‌شود و وفا يا عدم وفاي بدانها را مي‌پايد .‏

سوره نحل آيه 92
‏2- وَلاَ تَكُونُواْ كَالَّتِي نَقَضَتْ غَزْلَهَا مِن بَعْدِ قُوَّةٍ أَنكَاثاً تَتَّخِذُونَ أَيْمَانَكُمْ دَخَلاً بَيْنَكُمْ أَن تَكُونَ أُمَّةٌ هِيَ أَرْبَى مِنْ أُمَّةٍ إِنَّمَا يَبْلُوكُمُ اللّهُ بِهِ وَلَيُبَيِّنَنَّ لَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مَا كُنتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏شما ( كه با پيمان بستن به نام خدا تعهّدي را مي‌پذيريد ، به عهد خود وفا كنيد و ) همانند آن زني نباشيد كه ( به سبب ديوانگي ، پشمهاي ) رشته خود را بعد از تابيدن ، از هم وا مي‌كرد . شما نبايد به خاطر ( ملاحظه اين و آن و ) اين كه گروهي ، جمعيّتشان از گروه ديگري بيشتر است ، ( پيمانها و ) سوگندهاي خود را ( بشكنيد و آن را ) وسيله خيانت و تقلب و فساد قرار دهيد . ( آگاه باشيد كه ) خداوند با امر به وفاي به عهد ، شما را مورد آزمايش قرار مي‌دهد . و ( خداوند نتيجه اين آزمايش و ) آنچه را در آن اختلاف مي‌ورزيده‌ايد در روز قيامت براي شما آشكار مي‌سازد ( و پرده از اسرار دلها برمي‌دارد ) .‏

‏توضيحات : ‏
‏« نَقَضَتْ » : از هم وا كرد . از هم واگشاد . « غَزْلَ » : تابيده شده . رشته شده . غَزْل مصدر است و به معني اسم مفعول ، يعني مَغْزُول به كار رفته است . « قُوَّةٍ » : مراد تابيدن و استحكام بخشيدن است . « أَنْكَاثاً » : جمع نِكْث ، رشته از هم واشده و باز گشوده . حال مؤكّده از ( غَزْلَ ) يا مفعول دوم ( نَقَضَتْ ) است كه متضمّن معني ( جَعَلَت ) مي‌باشد و يا اين كه مفعول مطلق است و معني چنين است : نَكَثَتْ نَكْثاً . « دَخَلاً » : مكر و خدعه ، فساد و عداوت . « أَرْبَيا » : زيادتر . فراوان‌تر . از مصدر ( ربو ) به معني زيادت . « تَتَّخِذُونَ أَيْمانَكُمْ دَخَلاً بَيْنَكُمْ » : حال ضمير ( و ) در فعل ( لا تَكُونُوا ) است . « أَن تَكُونَ . . . » : تقدير چنين است : لإِن تَكُونَ . به سبب أَن تَكُونَ . مَخافَةَ أَن تَكُونَ . « بِهِ » : ضمير ( ه ) برمي‌گردد به امر به وفاي به عهد ، يا به مصدر حاصل از ( أَن تَكُونَ ) ، يا مصدر مفهوم از واژه ( أَرْبيا ) كه ( ربو ) است ، و يا اين كه راجع است به حاصل معني كه نفس كثرت است .‏

93

3-‏ وَلَوْ شَاء اللّهُ لَجَعَلَكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَلكِن يُضِلُّ مَن يَشَاءُ وَيَهْدِي مَن يَشَاءُ وَلَتُسْأَلُنَّ عَمَّا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ ‏

‏ترجمه : ‏

سوره نحل آيه 94
‏
4-‏ وَلاَ تَتَّخِذُواْ أَيْمَانَكُمْ دَخَلاً بَيْنَكُمْ فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعْدَ ثُبُوتِهَا وَتَذُوقُواْ الْسُّوءَ بِمَا صَدَدتُّمْ عَن سَبِيلِ اللّهِ وَلَكُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ ‏

‏ترجمه : ‏
‏سوگندهايتان را در ميان خود وسيله نيرنگ و فساد نسازيد ( و مردمان را با قسمهاي دروغ گول نزنيد و از راه راست به در نكنيد . اگر سوگند و قسم ياد كنيد و بدان وفا نكنيد ، اين امر ) سبب مي‌شود كه گامهاي ثابت ( بر ايمان و گذارده در جاده مستقيم مردمان ) از جاي بلغزد ، و به سبب جلوگيري از راه خدا ( با رفتار ناهنجاري كه مي‌ورزيد ، در دنيا ) دچار بلا و بدي بشويد ، و در آخرت عذاب بزرگي داشته باشيد .‏

‏توضيحات : ‏
‏« دَخَلاً » : ( نگا : نحل‌ / 92 ) . « فَتَزِلَّ قَدَمٌ » : پاي از جاي بلغزد . لغزش پا كنايه است از : دچار آمدن كسي به هلاكت بعد از سلامت ، و به محنت بعد از نعمت ، و به مصيبت بعد از عافيت .‏

سوره نحل آيه 95
‏ 
‏ 5-وَلاَ تَشْتَرُواْ بِعَهْدِ اللّهِ ثَمَناً قَلِيلاً إِنَّمَا عِندَ اللّهِ هُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پيمان يزدان را به بهاي اندك ( جهان ) نفروشيد ( و به خاطر منافع ناچيز مادي ، عهدشكني نكنيد ) . بي‌گمان آنچه نزد خدا براي شما ( محافظين عهود ) است ، بهتر است ( از آنچه براي آن پيمان‌شكني مي‌كنيد ) ، اگر از حقيقت كار و واقعيّت روزگار آگاه باشيد و خوب و بد خود را بدانيد .‏

‏توضيحات : ‏
‏« لا تَشْتَرُوا » : ( نگا : بقره‌ / 16 ، آل‌عمران‌ / 177 ) . « ثَمَناً قَلِيلاً » : بهاي اندك . قيمت ناچيز . مراد اين است كه هرگونه بها و كالائي ، حتّي اگر تمام دنيا هم باشد در برابر عهدشكني ناچيز است .‏

سوره نحل آيه 97
‏6-‏ مَنْ عَمِلَ صَالِحاً مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ ‏

‏توضيحات : ‏
‏« فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَةً » : حتماً بدو زندگي خوشايند و پاكيزه‌اي مي‌بخشيم . مراد زندگي فردي لبريز از قناعت و رضايت و شكيبائي بر مصائب جهان و شكر بر نعمتهاي يزدان ، و به تبع آن زندگي جمعي قرين با آرامش و امنيّت و رفاه و صلح و صفا و محبّت و دوستي و تعاون و همكاري و ديگر مفاهيم سازنده انساني است .‏

سوره نحل آيه 105
‏‏ 
‏ 8-إِنَّمَا يَفْتَرِي الْكَذِبَ الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِ اللّهِ وَأُوْلئِكَ هُمُ الْكَاذِبُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏تنها و تنها كساني ( بر زبان خدا ) دروغ مي‌بندند كه به آيات خدا ايمان نداشته باشند . و در حقيقت آنان دروغگويان واقعي هستند ( نه محمّد امين . چرا كه چنين كساني از خدا و مجازات او باكي ندارند و هر وقت مصلحت بدانند ، بر زبان دروغ مي‌رانند ) .‏

‏توضيحات : ‏
‏« يَفْتَرَيا » : افتراء مي‌كنند . دروغ مي‌بندند ( نگا : آل‌عمران‌ / 24 و 94 ، يونس‌ / 59 ) .‏

سوره نحل آيه 116
‏ 
9-‏ وَلاَ تَقُولُواْ لِمَا تَصِفُ أَلْسِنَتُكُمُ الْكَذِبَ هَذَا حَلاَلٌ وَهَذَا حَرَامٌ لِّتَفْتَرُواْ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ إِنَّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ لاَ يُفْلِحُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏( خداوند حلال و حرام را برايتان مشخّص كرده است ) و به خاطر چيزي كه تنها ( از مغز شما تراوش كرده و ) بر زبانتان مي‌رود ، به دروغ مگوئيد : اين حلال است و آن حرام ، و در نتيجه بر خدا دروغ بنديد . كساني كه بر خدا دروغ مي‌بندند ، رستگار نمي‌گردند .‏

‏توضيحات : ‏
‏« لِمَا تَصِفُ أَلْسِنَتُكُمْ » : به خاطر چيزي كه سخني بيش نيست و تنها بر زبانتان مي‌رود ، و پشتوانه‌اي از وحي آسماني و دليل عقلاني ندارد . ( الْكَذِبَ ) : مفعول‌به ( لا تَقُولُوا ) است . « هذا حَلالٌ وَ هذا حَرامٌ » : بدل ( الْكَذِبَ ) است . « لِتَفْتَرُوا عَلَي اللهِ الْكَذِبَ » : تا بر خدا دروغ بنديد . مراد اين است كه چون آنان به دروغگوئي عادت دارند ، بر خدا نيز دروغ مي‌بندند . يا اين كه : « الْكَذِبَ » : مفعول‌به ( تَصِفُ ) است ، و لام در ( لِما ) تعليليّه و ( ما ) مصدريّه ، و ( لِتَفْتَرُوا ) بدل تعليل است ، و لام ( لِتَفْتَرُوا ) لام صَيْرُورت و عاقبت بشمار است . يعني : نگوئيد اين حلال است و آن حرام ، به خاطر دروغهاي محضي كه زبانتان بيانگر آنها است ( نگا : تفسير قاسمي ) .‏

سوره نحل آيه 119
‏ ‏ 
10-‏ ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ عَمِلُواْ السُّوءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابُواْ مِن بَعْدِ ذَلِكَ وَأَصْلَحُواْ إِنَّ رَبَّكَ مِن بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ ‏

‏ترجمه : ‏
‏به هر حال ، پروردگارت نسبت به كساني كه از روي حماقت و سفاهت ( انساني ، و غفلت از عواقب امور به سبب غلبه شهوات نفساني ) كارهاي بد مي‌كنند و بعد از آن توبه مي‌نمايند ( و با انجام حسنات و عبادات به سوي خدا برمي‌گردند ) و به اصلاح ( حال و جبران گذشته خود ) مي‌پردازند ، بس آمرزنده و مهربان است .‏

‏توضيحات : ‏
‏« جَهَالَةٍ » : حماقت و سفاهت . ناداني ( نگا : نساء / 17 ، انعام‌ / 54 ) .‏

سوره نحل آيه 126
‏11-‏ وَإِنْ عَاقَبْتُمْ فَعَاقِبُواْ بِمِثْلِ مَا عُوقِبْتُم بِهِ وَلَئِن صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَيْرٌ لِّلصَّابِرينَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏( اي مسلمانان ! ) هرگاه خواستيد مجازات كنيد ( كساني را كه به حقوق شما تعدّي و تجاوز كرده‌اند ) ، تنها بدان اندازه مجازات كنيد و كيفر دهيد كه درباره شما روا شده است ( و از حدّ آن فراتر نرويد و برمگذريد ) و اگر شكيبائي پيشه ساختيد ( و به خاطر خدا مجازات نكرديد و كيفر نداديد ) حتماً شكيبائي براي شكيبايان ( حق‌پرستي چون شما كه از دل فرمان نمي‌بريد و به راهنمائي يزدان گوش فرا مي‌داريد ، در دنيا و آخرت ) بهترخواهد بود .‏

‏توضيحات : ‏
‏« عَاقَبْتُمْ » : شكنجه داديد . كيفر رسانديد . مراد اين است كه اگر خواستيد متجاوز را گوشمالي دهيد و عقاب برسانيد ( نگا : بقره‌ / 194 ) .‏